لباس غوطه وری

دریا از دیرباز محیطی پرخطر بوده و بالطبع دریانوردی و مشکلات و خطرات ناشی از آن نیز وجود داشته است، به گونه ای که کار کردن و زنده ماندن در این محیط نیازمند اراده های قوی، مهارت و آموزش های مناسب بوده است.

گاهی اوقات و به دلیل حوادثی که رخ می دهد، خدمه و افراد روی شناور مجبور به ترک آن شده و بر این اساس تجربه غوطه وری در دریا، که ممکن است در آبهای سرد نیز باشد، رخ خواهد داد. در بیشتر موارد، بدن دمای طبیعی خود را حفظ می کند اما اگر این حادثه در محیط های سرد تر یا حضور در آب در مدت زمان بیشتری اتفاق بیفتد، می تواند منجر به از دست دادن دمای بدن شده و نهایتا به وضعیتی با نام کم گرمایی (هیپوترمی) ختم شود.

از دید علم پزشکی، کم گرمایی یا هیپوترمی به کاهش خطرناک دمای بدن به زیر 35 درجه سانتیگراد می گویند. (دمای طبیعی بدن حدود 37 درجه سانتیگراد می باشد) در صورت وقوع این عارضه، شخص مصدوم باید سریعا برای انجام اقدامات درمانی اضطراری به بیمارستان انتقال پیدا کند.

این عارضه می تواند تنها در چند دقیقه و یا طی چند ساعت، بسته به میزان سرمای محیط دریایی یا خشکی رخ دهد.

نمودار تجربی زیر، زمان ایجاد این عارضه را برای افراد مختلف و در دما های زیر 20 درجه سانتیگراد را نمایش می دهد.

پوشیدن لباس غوطه وری، می تواند زمان از دست دادن دمای بدن را به تأخیر بیاندازد و این تأخیر زمانی در حوادث دریایی تفاوت زمان مرگ و زندگی خواهد بود.

همانگونه که پیشتر بدان اشاره شد، کم گرمایی به حالتی می گویند که دمای بدن به زیر 35 درجه سانتیگراد برسد. زمانی که این عارضه رخ دهد، بدن انسان تلاش می کند که به نوعی از خود محافظت کند و  تمرکز جریان خون را در قسمت های داخلی بدن  و دور از سطح آن نگه می دارد.

در مرحله اول شخص شروع به لرزیدن کرده و در واقع، با این راهکار تلاش می کند که با فعالیت ماهیچه ای و تحرک خود را گرم کند و در صورت ادامه کاهش دما حتی این عکس العمل هم نمی تواند گرمای از دست رفته بدن را جبران نماید. در عرض های جغرافیایی شمالی تر و یا آبهای سرد تر، این عارضه برای شخص بدون لباس غوطه وری می تواند تنها ظرف 15 دقیقه رخ دهد. پس از این مرحله، شخص کنترل خود را بر روی ماهیچه ها از دست خواهد داد و قوه تفکر وی نیز به تدریج از بین می رود. متأسفانه رسیدن به این مرحله می تواند برگشت ناپذیر بوده و نهایتا منجر به مرگ انسان گردد.

استفاده درست و مناسب از لباس غوطه وری با توجه به در دسترس بودن آسان آن، می تواند تا حدود زیادی از رسیدن به این وضعیت خطرناک جلوگیری نماید لذا، در حوادث منجر به ترک کشتی، استفاده از این تجهیزات شخصی نجات می تواند برای افراد بسیار هوشمندانه و حیاتی باشد.

نحوه استفاده از لباس غوطه وری بسیار ساده است. کافی است که آن را از کیف در آورده و روی یک سطح خشک و تمیز پهن کنید و بپوشید. این لباس ها معمولا از جنس نئوپرین (نوعی لاستیک مصنوعی مقاوم در برابر انتقال گرما و نفوذ آب) ساخته می شوند و به همین دلیل از کاهش دمای بدن جلوگیری می کنند. این لباس ها به صورت یکپارچه بوده و تمام سر و بدن را می پوشانند. به منظور جلوگیری از نفوذ آب به درون لباس و اطراف گردن و دست ها، از نوعی رخنه گیر (سیل) مخصوص استفاده می شود. رخنه گیر (سیل) دیگری که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیپ وسطی این لباس بوده که باید از نوع مقاومی ساخته شده باشد. به منظور استفاده راحت تر از دست ها در زمان پوشیدن لباس، دستکشی از جنس نئوپرین یا لاستیک متصل به لباس با تعبیه زبری های مناسب بر روی سرانگشتان و کف دستها، پیش بینی شده است. این دستکش به منظور حفظ دمای دستها، معمولا به صورت یک انگشت، چهار انگشت طراحی می شود.

حفظ هر مقداری از گرما هر چند کم، در زمان اضطرار می تواند حکم مرگ و زندگی اشخاص را داشته باشد.

در قسمت پاهای لباس، از نوعی چکمه عایق بندی شده متصل با آن استفاده می شود به گونه ای که برای راه رفتن بدون خطر از کفی ضد لغزش همانند کف دستها استفاده می شود. ماسک لباس، صورت شخص را در برابر باد و آب دریا محافظت می کند و از سوی دیگر به شخص اجازه نفس کشیدن را نیز می دهد. در نهایت، کلاه متصل به لباس از  انتقال گرما از قسمت سر شخص جلوگیری می کند. در قسمت بالایی لباس، نوار شبرنگی به منظور دیده شدن بهتر لباس غوطه وری در دریا تعبیه شده است.

یکی از مهمترین مسائل در ارتباط با لباس های غوطه وری، اندازه مناسب آن برای خدمه یا مسافران یک شناور می باشد. بدین معنی که استفاده از لباس با اندازه نامناسب توسط اشخاص یا امکان پذیر نیست یا می تواند منجر به نفوذ آب و از دست دادن سریع دمای بدن در دریا شود.

نکته بعدی، استفاده از زیپ مناسب با استاندارد های مناسب در این لباس می باشد.

به منظور اتصال افراد غوطه ور در دریا به یکدیگر، طناب نگهدارنده کوچکی به لباس متصل می شود و ضمن حفظ موقعیت تمامی افراد، عملیات نجات نیز می تواند ساده تر انجام بگیرد.

الزمات کنوانسیون سولاس در ارتباط با لباس غوطه وری

مقرره 7.3 کنوانسیون سولاس بخش 3

بر اساس این مقرره، به ازای هر فرد بر روی شناور باید یک عدد لباس غوطه وری با اندازه مناسب، که بر اساس بخش 2.3 کد تجهیزات ایمنی و نجات ساخته و تأیید شده باشد، تأمین گردد. اگر یک شناور، تنها در آبهای گرم تردد می کند، پس از تأییدیه دولت صاحب پرچم شناور، دیگر نیازی به تأمین این لباس ها نخواهد بود.

الزمات عمومی لباس غوطه وری بر اساس مفاد کد تجهیزات ایمنی و نجات

یک لباس غوطه وری باید از مواد ضد آب ساخته شود به گونه ای که :

1. ظرف حداکثر 2 دقیقه از بسته بیرون آورده و به صورت کامل پوشیده شود. این زمان شامل پوشیدن تمام ملحقات آن، پوشیدن جلیقه نجات زمانی که به صورت جدا باید استفاده شود یا بادکردن دهانی حفره هوا (Inflatable chamber) در صورت وجود، نیز خواهد بود.
2. زمانی که درون آتش قرار بگیرد نباید تا 2 ثانیه سوخته و یا ذوب شود.
3. لباس باید تمامی بدن را به غیر از صورت پوشش داده و به صورت یک تکه باشد به استثنای دستکش ها که می تواند جداگانه بوده اما باید دائما متصل به لباس باشد.
4. باید به گونه ای طراحی شود که پس از پوشیدن، میزان هوای به دام افتاده در قسمت پاهای لباس، کمترین مقدار ممکن باشد.
5. باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که پس از پوشیدن و پرش از ارتفاع حداقل 4.5 متری به آب، هیچ گونه نشتی ناخواسته به درون لباس رخ ندهد.

یک لباس غوطه وری چه خودش دارای جلیقه نجات باشد و چه جلیقه نجات جداگانه به همراه آن استفاده شود، باید دارای شناوری مناسب در آب شیرین و حالت آرام باشد، به گونه ای که:

1. دهان و محل تنفس شخص بی رمق یا بی هوش را بیرون از آب نگه داشته و در این حالت به اندازه حداقل 12 سانتی متر خارج از آب قرار داشته باشد.
2. به شخص این اجازه را بدهد که صورت خود را به بالا و پایین حرکت دهد و این عمل بیشتر از 5 ثانیه طول نکشد.

یک لباس غوطه وری چه خودش دارای جلیقه نجات باشد و چه جلیقه نجات جداگانه به همراه آن استفاده شود، باید به شخص استفاده کننده آن این امکان را بدهد که:

1. بتواند از نردبان عمودی با طول حداقل 5 متر بالا و یا پایین برود.
2. بتواند در عملیات ترک کشتی، وظایف تعریف شده و طبیعی خود را انجام دهد.
3. بتواند از ارتفاع حداقل 4.5 متری به درون آب پریده، بدون اینکه آسیبی به لباس و تجهیزات آن وارد شود و یا لباس از تن شخص بیرون بیاید.
4. بتواند مسافت کوتاهی تا سوار شدن به قایق نجات یا جان پناه دریایی، شنا کند.

یک لباس غوطه وری که دارای شناوری بوده و به گونه ای طراحی شده است که بدون جلیقه نجات استفاده شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:

1. باید دارای لامپی معادل لامپ استفاده شده در جلیقه های نجات (بر اساس پاراگراف 2.2.3 کد) و سوت مناسب مطابق با پاراگراف 2.2.1.14 باشد.
2. باید دارای یک طناب شناور جداشدنی یا دیگر تجهیزات معادل باشد، به گونه ای که شخص بتواند خود را به دیگر اشخاص درون آب متصل کند.
3. باید دارای وسیله ای مناسب برای کشیدن و بالا آوردن شخص به داخل قایق نجات، جان پناه دریایی و قایق جست و جو و نجات، توسط افراد دیگر باشد.

اگر یک لباس غوطه وری باید به همراه جلیقه نجات مجزا استفاده شود،

1. این جلیقه باید روی لباس غوطه وری پوشیده شود.
2. افرادی که این لباس را می پوشند باید به تنهایی و بدون کمک دیگران قادر به پوشیدن جلیقه نجات نیز باشند.
3. لباس غوطه وری در این حالت باید به گونه ای علامت گذاری شود که شخص استفاده کننده آن کاملا متوجه این نکته باشد که این تجهیز همراه با جلیقه نجات مجزا طراحی و تأمین شده است.

شناوری یک لباس غوطه وری نباید بیش از 5 درصد بعد از 24 ساعت غوطه وری در آب شیرین، کاهش یابد. همجنین این موضوع نباید به مواد استفاده شده در ساخت لباس غوطه وری بستگی داشته باشد.

بازدید های دوره ای لباس غوطه وری

طبق تحقیقات انجام شده توسط برخی دولتهای عضو سازمان بین المللی دریانوردی (آیمو)، درزهای لباس های غوطه وری و ضد انفجار مورد استفاده در شناورها، در طول زمان دچار خرابی و از دست دادن خاصیت آب بندی خود می شوند. شدت این مشکل، بسیار به کیفیت ساخت لباس و نحوه نگهداری آن بر روی شناور بستگی دارد. اگر چه، حتی در ایده آل ترین حالت و نحوه نگهداری، به هر حال مواد و چسب های لباس در طول زمان استحکام و آب بندی خود را به تدریج از دست می دهند.

بر اساس راهنمای منتشر شده توسط آیمو، بازدید های ماهانه از لباس های غوطه وری روی شناور می تواند به یافتن مشکلات و خرابی های این وسیله کمک شایانی کند ولی حتی در دقیق ترین بازدید های چشمی ماهانه هم ممکن است برخی ایرادات و مشکلات مربوط به بسته شدن کامل درز های لباس نیز دیده و کشف نشود.

این عیوب و نواقص تنها به وسیله آزمایش فشار لباس با هوا و بررسی دقیق درزها و زیپ لباس و استفاده از فشار سنج و کف صابون در تمامی درزها، امکان پذیر خواهد بود.

به منظور اطمینان از آب بندی، استحکام و صحت عملکرد درزهای لباس غوطه وری، بر اساس تاریخ تولید آن، توصیه می شود که آزمایش فشار مشروح زیر، هر 3 سال یکبار برای لباس های تولیدی زیر 10 سال و از سال دهم با تعداد بیشتر و ترجیحا هر سال یکبار، انجام پذیرد:

1. به وسیله یک دستگاه تست فشار، هوا از طریق محل قرار گیری صورت به درون لباس تزریق شده و سپس درزهای آن برای بررسی نشتی هوا کنترل شود. بدین منظور، یک فشار سنج مجزا یا یکپارچه با این وسیله تزریق هوا می تواند مورد استفاده قرار گیرد. اگر لباس از نوعی باشد که دستکش و چکمه آن مجزا باشد، برای تست باید با وسیله ای مناسب محل دستکش و چکمه بسته شده و سپس آزمایش فشار انجام بگیرد. زیپ و زائده بستن صورت لباس نیز باید به صورت کامل بسته باشد.
   میزان فشار لازم برای انجام آزمایش هوا، بین 0.7 تا 1.4 کیلوپاسکال یا 0.1 تا 0.2 پی اس آی، می باشد. اگر وسیله باد شونده ی کمکی مثلا جلیقه نجات باد شونده، نیز وجود داشته باشد، آزمایش فشار برای آن تا 0.7 کیلوپاسکال یا 0.1 پی اس آی یا تا فشاری که این وسیله به سفتی مناسب برسد، انجام می شود.
2. تمامی درزها، محل زیپ، لوله هوای دهانی و هرگونه اتصال شیر یا وسیله های باد کننده کمکی لباس باید به وسیله کف صابون کافی برای مشاهده نشتی های (حباب) هوای احتمالی، پوشانده شود. (اکر نشتی در محل شیر پاهای لباس مشاهده شد و فشار تزریقی ثابت نماند، این شیر باید سیل و تست برای بررسی دیگر قسمت های لباس تکرار شود.)
3. اگر در محل درزهای لباس حباب های هوا مشاهده شود، محل نشتی باید علامتگذاری شده و پس از تمیز کردن، شستن با آب شیرین و خشک کردن، بر اساس توصیه های سازنده تعمیر شود.

آیمو، توصیه می کند که آزمایش فشار هوا، توسط شرکت های ارائه دهنده خدمات  مجهز به تجهیزات مناسب انجام گرفته تا در صورت نیاز به تعمیرات، این کار نیز بر اساس توصیه های سازنده لباس انجام بپذیرد.

همچنین به دلیل استفاده از مواد و چسب های گوناگون در ساخت و تولید این لباس ها، اکیدا توصیه می شود که تعمیرات این لباس ها تنها توسط شرکت هایی انجام بگیرد که دسترسی کامل به اطلاعات ساخت این لباس ها (شامل مواد، چسب ها، دسترسی به قطعات اصلی و توصیه های سازندگان) داشته باشند.

همچنین آزمایش هوای این لباس ها می تواند بر روی شناور نیز انجام پذیرد در صورتی که تجهیزات مناسب این کار وجود داشته باشد.