آشکار ساز ذرات معلق روغن

آشکار ساز ذرات معلق روغن (Oil Mist Detector)

این وسیله دستگاهی است که غلظت ذرات معلق و بخارات روغن را با نمونه گیری از محفظه میل لنگ موتورهای دریایی، اندازه گیری می کند.  حسگر این دستگاه ذرات معلق روغن را اندازه گیری کرده و آن را نمایش می دهد. اگر این غلظت از مقدار معینی بیشتر شود، دستگاه اخطار خواهد داد.  

انفجار محفظه میل لنگ چیست؟

در صورتی که نسبت مخلوط ذرات معلق روغن و هوای موجود در محفظه میل لنگ در محدوده قابل اشتعال باشد و منبعی از انرژی با دمای بالا نیز در این محیط وجود داشته باشد، انفجار قطعی خواهد بود. این منبع را نقطه داغ (Hot Spot) می نامند.

به چه دلیل آشکارساز ذرات معلق روغن بر روی موتورهای دریایی نصب می شود؟

این دستگاه برای تشخیص پیشگیرانه غلظت خطرناک ذرات معلق روغن در محفظه میل لنگ و فعالسازی اخطار اولیه بر روی موتورهای دریایی نصب می شود. بدین منظور و برای جلوگیری از وقوع انفجار، اخطار دستگاه معمولا 2.5 درصد پایین تر از حد قابل اشتعال (LEL)  تنظیم می شود.

نحوه کارکرد آشکارساز ذرات معلق روغن (نوع فوتو الکتریک)

این دستگاه شامل دو لوله با اندازه مشابه است که هر که هر یک دارای یک سلول فوتوالکتریک (سلول های حساس به نور که بر اساس شدت نوری که به آنها می تابد، جریان الکتریکی ایجاد می کند) می باشند. این سلول ها در انتهای لوله نصب شده و تنها اجازه عبور نور را می دهند.

دو پرتو نور یکسان از لامپ مرکزی و به وسیله دو آینه به درون لوله ها تابانده می شود و انعکاس این پرتوهای نور به سلول های حساس منتقل می شوند.

یکی از لوله ها حاوی هوای تمیز است و لوله مرجع نامیده می شود. یک فن الکتریکی با ایجاد مکش، بخارات موجود در محفظه میل لنگ را به وسیله اتصالاتی به لوله دیگر این دستگاه (لوله اندازه گیری) انتقال می دهد.

هر محفظه میل لنگ با توجه به شماره سیلندرش، دارای یک نقطه نمونه گیری خواهد بود. یک شیر چرخشی انتخابگر (Rotating-Selector-Valve) اتصال مربوطه به هر محفظه را برقرار می کند و بر این اساس هر کدام از آنها در زمان بندی مشخص به لوله اندازه اندازه گیری متصل می شوند.

اگر غلظت ذرات معلق روغن در هر کدام از نمونه های منتقل شده از حد مجاز بیشتر شود، عبور نور از آن کاهش پیدا کرده و این پرتو ها به سلول انتهایی لوله نخواهند رسید و در نتیجه اخطار دستگاه فعال می شود.

در زمان تشخیص مقدار بیش از حد ذرات روغن، چرخش نمونه گیری متوقف می شود تا مشخص شود که اخطار مربوط به کدام یک از نقاط نمونه گیری است. بعد از پایان اندازه گیری ها، نمونه ها به محیط بیرونی هدایت می شوند.

توجه: آشکارساز باید قبل از قطع اخطار، مجدداً تنظیم شود و سپس روش نمونه برداری چرخش خود را از سر خواهد گرفت.

الزامات دستگاه های آشکارساز ذرات معلق روغن

موتورهای زیر باید مجهز ه دستگاه های آشکارساز ذرات معلق روغن (یا به جای آن حسگر های دمای یاتاقان موتور یا دستگاه‌های معادل)  شوند. این دستگاه ها باید دارای گواهینامه تأییدیه نوع باشند.

1. در موتورهای دیزلی دور پایین با توان خروجی 2250 کیلووات و بیشتر یا موتورهای دارای دهانه سیلندر (Bore) بیش از 300 میلی متر: این دستگاه ها باید مجهز به سیستم هشدار و کاهش سرعت موتور باشند.
2. در موتور های دیزلی دور متوسط و بالا با توان خروجی 2250 کیلووات و بیشتر یا موتورهای دارای دهانه سیلندر (Bore) بیش از 300 میلی متر: این دستگاه ها باید مجهز به سیستم هشدار و خاموشی خودکار باشند.

بر این اساس، موتورهای دور پایین، متوسط و بالا مطابق با جدول زیر تعریف می شوند:

این تجهیزات باید مطابق با دستور العمل ها و توصیه های شرکت طراح موتور و سازنده آنها، نصب گردند و  در این دستورالعمل ها به موارد زیر اشاره گردد:

1. طرح شماتیک دستگاه تشخیص و هشدار ذرات روغن موتور که محل نقاط نمونه گیری محفظه میل لنگ و ترتیب لوله ها یا کابل ها را به همراه ابعادشان نشان می دهد.
2. شواهد مطالعاتی برای توجیه نحوه جانمایی نقاط نمونه گیری و استخراج هوای درون محفظه های میل لنگ با در نظر گرفتن ترتیبات، هندسه و هوای درون آنها.
3. تدوین دفترچه راهنمای تعمیر و نگهداری و تست توسط سازنده. (یک نسخه از دفترچه راهنما باید در کشتی نگهداری شود.)

به دلیل حفظ مسائل ایمنی، اطلاعات مربوط به تشخیص ذرات معلق روغن و هشدار های مرتبط باید در مکانی دور از محل موتور دریایی خوانده شود.

در صورت الزام یک موتور دریایی به نصب این تجهیزات، هر موتور باید جداگانه و به صورت مستقل، دارای این سیستم بوده و هر کدام از این تجهیزات امکان ایجاد هشدار اختصاصی خود را نیز داشته باشد.

تعمیر و نگهداری سیستم

1. تست هشدار روزانه سیستم
2. بررسی عدم وجود هیچ گونه پیغام هشدار غیر طبیعی
3. تمیزکاری حسگر آشکار ساز
4. اطمینان از کارکرد ایمن فن

با توجه به اهمیت موضوع و جلوگیری از هشدار های کاذب تعمیر و نگهداری اصولی این دستگاه ها بسیار ضروری است، بنابراین بررسی مرتب حساسیت این آشکار سازها باید مورد توجه قرار بگیرد. از آنجایی که تمام نمونه ها حاوی مقدار کمی ذرات روغن هستند، به مرور زمان لنزها و آینه ها کثیف می شوند و بنابراین نیاز به تمیز کردن دوره ای دارند.

فن های مکنده و شیر های چرخشگر نمونه گیری باید به منظور اطمینان از مسدود نشدن، به طور مرتب بررسی شوند.

لوله‌های نمونه‌گیری که سیلندرها را به آشکار ساز متصل می‌کنند نباید دارای حلقه یا لوپ (Loop) بوده و همچنین نباید بیش از 12.5 متر طول داشته باشند.

اقدامات در زمانی که هشدار ذرات روغن فعال می شود

1. به سرمهندس اطلاع رسانی شود.
2. به پل فرماندهی اطلاع داده شود و اجازه لازم برای خاموش کردن موتور دریافت شود.
3. سرعت موتور به آرامی کاهش داده و در نهایت موتور خاموش گردد.
4. اجازه دهید موتور خنک شود.
5. از درون محفظه میل لنگ بازدید دقیق انجام شود.
6. در صورت نیاز تعمیرات انجام شود.
7. آشکار ساز مجددا راه اندازی شده و موتور روشن گردد.

فرآیند تست نوع یک سیستم آشکار ساز ذرات معلق روغن را در اینجا می توانید مشاهده نمائید.