ممنوعیت استفاده از ماده پرفلوئورواکتان سولفونیک اسید (PFOS) در فوم های اطفای حریق

چه چیز جدیدی در راه است؟

با توجه به مصوبات جدید کمیته ایمنی دریانوردی در صد و هفتمین اجلاس آن، استفاده و یا نگهداری از فوم های اطفای حریق حاوی ماده پرفلوئورواکتان سولفونیک اسید (PFOS) ممنوع است. لذا بر مبنای مصوبه جدید (SOLAS Ch. II-2, Reg. 10.11) و برای تمام کشتی های ساخته شده در 1 ژانویه 2026 و بعد از آن، مقرر گردیده است که فوم های اطفای حریق حاوی این مواد از شناور حذف و به تسهیلات دریافت کننده مستقر در خشکی، تحویل داده شود.

به همین ترتیب در خصوص کشتی های ساخته شده قبل از این تاریخ، الزامات مورد نظر در اولین بازرسی دوره ای بعد از 1 ژانویه 2026، لازم الاجرا خواهد بود.

ماده پرفلوئورواکتان سولفونیک اسید (PFOS) چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

پرفلوئورواکتان سولفونیک اسید (PFOS) ماده ای شیمیایی و مصنوعی است که در دسته مواد پلی فلورئوروآلکیل (PFAS) قرار می گیرد. به دلیل خاصیت ضد آب و روغن، مقاومت در برابر حرارت و پایداری شیمیایی این ترکیب، به طور گسترده ای در محصولات مختلف صنعتی و مصرفی به کار گرفته می شود. البته آنچه موجب نگرانی در خصوص این ماده گردیده، اثرات نامطلوب بالقوه آن بر سلامت انسان و محیط است.

در ادامه به برخی مشکلاتی که با استفاده از این ماده به وجود می آید، می پردازیم.

1. پایداری و انباشتگی زیستی: PFOS در محیط بسیار پایدار است و به راحتی تجزیه نمی شود. در نتیجه، می‌تواند برای سال‌های طولانی باقی مانده و امکان تماس مستقیم با آن وجود داشته باشد. علاوه بر این، PFOS تمایل به تجمع در بدن موجودات زنده دارد، به این معنی که می تواند به مرور در بدن انباشته شده و در گونه های خاص، از جمله انسان، به غلظت بالایی برسد.
2. خطرات سلامتی: تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض PFOS ممکن است با اثرات مختلفی روی سلامتی، از جمله مسمومیت، مشکلات تولید مثلی، آسیب کبدی، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی و انواع خاصی از سرطان، مرتبط باشد. اگرچه مطالعات بیشتری برای درک کامل میزان خطرات سلامتی مورد نیاز است، بسیاری از سازمان‌های نظارتی اقدامات پیشگیرانه ای را برای محدود کردن قرار گرفتن انسان در معرض PFOS انجام داده‌اند.
3. اثرات زیست محیطی: PFOS به دلیل استفاده گسترده و ماندگاری که دارد می تواند آب های سطحی و زیرزمینی را آلوده کرده و این آلودگی می تواند پیامدهای منفی برای اکوسیستم های آبی و محیط زیست داشته باشد. PFOS می تواند به موجودات آبزی آسیب برساند، فرآیندهای بیولوژیکی را مختل کند و تنوع زیستی را تهدید کند.

با شناخت خطرات بالقوه و اثرات زیست محیطی PFOS، بسیاری از کشورها و سازمان های بین المللی از جمله آیمو اقداماتی را برای محدود کردن تولید، استفاده و انتشار آن انجام داده اند.