آزمایش روی کشتی سیستم های مدیریت آب توازن به منظور دریافت گواهینامه تأیید نوع

مقدمه

به منظور دریافت گواهینامه تأییدیه نوع (Type Approval) سیستم های مدیریت آب توازن(BWMS)، در فهرست زیر به تست ها و ارزیابی های اجباری آیمو اشاره شده است:

1. تدوین و اجرای رویه های تضمین کیفیت و کنترل کیفیت
2. آزمایش های روی کشتی (Shipboard Tests)
3. آزمایش های در خشکی (Land-based Testing)
4. آزمایش های ارتعاش سیستم (Vibration Tests)
5. آزمایش های کارکرد در بازه ی دمایی مشخص شده (Temperature Tests)
6. آزمایش های کارکرد در محیط مرطوب (Humidity Tests)
7. آزمایش های مقاومت سیستم در شرایط دریایی نامناسب ( در صورت نیاز)
8. آزمایش های نوسان منبع تغذیه سیستم (Fluctuation in power supply)
9. آزمایش کارکرد در شرایط کجی شناور (inclining)
10. ارزیابی قابلیت اطمینان تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی

با توجه به موارد فوق، دو عبارت آزمایش در خشکی و روی کشتی به صورت زیر تعریف می شوند.

آزمایش در خشکی (Land-based Testing)، به عملیاتی می گویند که طی آن مجموعه آزمایشات و ارزیابی هایی سیستم بنا به مورد در آزمایشگاه، کارخانه یا شناورهایی مانند بارج و یا کشتی های مستقر در لنگرگاه انجام می شود. نحوه انجام این آزمایشات بر اساس دستورالعمل های آیمو بوده و در آن انطباق سیستم با معیارهای کنوانسیون مدیریت آب توازن ارزیابی و کنترل می گردد.

آزمایش های روی کشتی (Shipboard Tests)، آزمایشی است با مقیاس کامل که طی آن سیستم مدیریت آب توازن نهایی و ساخته شده، بنا بر دستورالعمل های آیمو مورد ارزیابی و کنترل قرار می گیرد و در نتیجه آن انطباق سیستم با معیار های کنوانسیون مدیریت آب توازن تأیید خواهد شد.

در این مقاله، تلاش نموده ایم با بهره گیری از دستورالعمل های آیمو، نحوه آزمایش روی شناور را به عنوان مرحله نهایی در دریافت گواهینامه تأیید نوع سیستم، بیان نمائیم.  

پیش زمینه قانونی

بر اساس مقرره D-3 کنوانسیون، تمام سیستم های مدیریت آب توازن کشتی ها باید گواهینامه تأیید نوع را دریافت کنند.

از سوی دیگر، معیار های مربوط به عملکرد این سیستم ها، در مقرره D-2 کنوانسیون به صورت زیر تعیین گردیده است:

1. ریز موجودات (میکروارگانیزم های زنده) با ابعاد 50 میکرومتر و بالاتر: باید کمتر از 10 موجود زنده در هر متر مکعب آب توازن، باشد.
2. ریزموجودات با ابعاد بین 10 تا 50 میکرومتر: باید کمتر از 10 موجود زنده در هر میلی لیتر آب توازن باشد.
3. وجود باکتری ها و میکروب های مضر برای سلامتی انسان بر اساس معیار های زیر، باید در نظر گرفته شود:
   1. Toxicogenic Vibrio cholera (serotypes O1 and O139) with less than 1 Colony Forming Unit (cfu) per 100 milliliters or less than 1 cfu per 1 gram (wet weight) of zooplankton samples;
   2. Escherichia coli less than 250 cfu per 100 milliliters; and
   3. Intestinal Enterococci less than 100 cfu per 100 milliliters.

اطلاعات مورد نیاز سیستم های مدیریت آّب توازن کشتی ها

سازنده سیستم باید اطلاعات مربوط به طراحی، ساخت، بهره برداری و عملکرد دستگاه را مطابق موارد زیر ارائه دهد:

1. کتابچه راهنمای فنی که حداقل باید شامل موارد زیر باشد:
   1. مشخصات محصول
   2. توصیف فرآیندهای سیستم
   3. دستورالعمل های عملکردی
   4. جزئیات اجزای اصلی سیستم و مواد ساخت (در صورت نیاز به همراه گواهینامه های مرتبط)
   5. مشخصه های فنی نصب بر اساس معیار های نصب سازنده
   6. محدودیت های سیستم
   7. تعمیر و نگهداری معمول و روش های عیب یابی

1. نقشه‌های BWMS - نقشه‌های پایپینگ، برق/الکترونیک، که باید شامل خطوط تخلیه و نقاط نمونه‌برداری نیز باشد.

1. اطلاعات لازم در خصوص ویژگی ها و ترتیباتی که سیستم در آن نصب می شود و همچنین مشخصات کشتی هایی که سیستم برای آنها طراحی و ساخته شده است. این مشخصات شامل اندازه ها، انواع و عملکرد خواهد بود. لازم به ذکر است که این اطلاعات بعداً می تواند در طرح مدیریت آب توازن کشتی، نیز استفاده شود.

1. خطرات بالقوه برای محیط زیست باید بر اساس مطالعات زیست محیطی انجام شده تا حد لازم شناسایی و مستند شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ گونه اثرات مضری در زمان استفاده از سیستم رخ نخواهد داد. در مورد سیستم های مدیریت آب توازن که از مواد فعال یا آماده سازی حاوی یک یا چند ماده شیمیایی استفاده می کنند، آخرین اصلاحیه "روش تایید سیستم های مدیریت آب بالاست که از مواد فعال استفاده می کنند (G9)"، باید دنبال شود.

الزامات فنی سیستم ها

الزامات فنی سیستم های مدیریت آب توازن به صورت زیر است. بدیهی است تمامی سیستم هایی که گواهینامه تأیید نوع را دریافت می کنند، باید این الزامات را رعایت نمایند.

1. BWMS نباید حاوی هیچ ماده ای با ماهیت خطرناک باشد و یا از آن استفاده کند مگر اینکه ترتیبات کافی برای ذخیره سازی، به کارگیری، کاهش خطرات و انتقال ایمن در آن پیش بینی شده باشد. این موارد باید مورد قبول دولت صاحب پرچم قرار بگیرد.
2. در صورت بروز هرگونه نقصی که عملکرد صحیح سیستم را تحت تأثیر قرار دهد، هشدار های دیداری و شنیداری مناسب در محل های کنترل عملیات آب توازن، تعبیه شود.
3. تمام اجزا و قسمت هایی از سیستم که در معرض سائیدگی و یا خرابی هستند باید به گونه ای طراحی و جانمایی شوند که به راحتی در دسترس قرار داشته باشند. بدین منظور روش های عیب یابی و تعمیر و نگهداری معمول سیستم باید صریحاً در کتابچه راهنمای عملیات و نگهداری سیستم درج گردد. همچنین هرگونه دسترسی به سیستم فراتر از الزامات اساسی این بند، باید مستلزم شکستن مهر و موم باشد.
4. در صورت امکان، طراحی و ساخت باید به گونه ای باشد که هر زمان نیاز به تمیزکاری، کالیبره کردن و یا تعمیر سیستم باشد، هشدار دیداری مرتبط فعال شده و این عمل توسط تجهیزات کنترلی ثبت گردد.
5. در مواقع اضطراری، مسیرهای کنارگذر یا روگذر مناسب برای محافظت از ایمنی کشتی و پرسنل باید نصب شود.
6. هرگونه غیر فعال کردن و دور زدن سیستم مدیریت آب توازن باید هشدار شنیداری را فعال کرده و این رویداد باید توسط تجهیزات کنترلی ثبت گردد.
7. در بازرسی های تجدید دوره و بر اساس دستورالعمل های سازنده، باید شرایطی برای بررسی عملکرد اجزایی از سیستم که اندازه گیری ها را انجام می دهند، فراهم گردد. بر این مبنا، نگهداری گواهینامه کالیبراسیون این تجهیزات بر روی شناور الزامی است و تنها تیم سازنده یا مورد تأیید آن می توانند به آنها دسترسی کامل داشته باشند.
8. این سیستم و تجهیزات مرتبط باید با شرایط محیطی و عملیاتی کشتی ها سازگار باشند.
9. این سیستم باید به ابزار های ساده و موثر کنترل و عملیات، مجهز شوند.
10. در صورت نصب سیستم در فضاهای مستعد وجود گازهای قابل اشتعال، مقررات ایمنی مربوطه باید رعایت گردد.
11. سیستم مدیریت آب توازن باید به تجهیزات کنترلی مناسبی مجهز گردند به گونه ای که بتوانند کنترل لازم را بر روی عملیات اصلی سیستم داشته و این مهم شامل کنترل دوز یا شدت تصفیه و اجزای موثر دیگر بر روی عملیات، خواهد بود. بر این اساس تجهیزات کنترلی باید همواره در زمان به کارگیری سیستم، دارای قابلیت و عملکرد خود نظارتی باشند.
12. تجهیزات پایش سیستم باید بتواند داده های مربوط به عملکرد آن را ثبت کرده و در صورتی که سیستم به هر دلیلی از کار بیافتد، این رویداد را نیز ثبت و ذخیره نماید.
13. برای تسهیل انطباق با مقررات B-2، تجهیزات کنترلی همچنین باید بتوانند داده ها را حداقل به مدت 24 ماه ذخیره کرده و در صورت لزوم، داده های ثبت شده را در بازرسی های رسمی نمایش داده یا چاپ کنند. در صورت تعویض تجهیزات کنترلی، باید شرایطی فراهم شود به صورتی که از نگهداری داده های ثبت شده قبل از تعویض به مدت 24 ماه در کشتی اطمینان حاصل گردد.

آزمایشات روی کشتی

چرخه آزمایشات روی کشتی به صورت زیر تعریف شده است:

1. دریافت آب توازن توسط کشتی
2. نگهداری آب توازن بر روی کشتی
3. عملیات پالایش بر روی آب توازن به غیر از مخازن کنترل
4. تخلیه آب توازن از کشتی

چرخه‌های آزمون باید شامل تمام چرخه های موفق و همچنین چرخه‌های آزمایش نامعتبر و ناموفق در یک دوره آزمایشی حداقل شش ماهه باشند. علاوه بر آن، آب دریای محلی که تست در آن انجام می شود نیز باید در تمام چرخه ها برای اندازه گیری مشخصاتی مانند شوری، دما، ذرات کربن آلی و مقدار کل جامدات معلق، مورد آزمایش قرار گیرد.

لازم به ذکر است که اطلاعات عملکردی سیستم در طول دوره آزمایشی، شامل موارد زیر نیز باید ارائه شود:

1. مستندسازی کلیه عملیات آب توازن شامل حجم و مکان های دریافت و تخلیه، و در صورت مواجهه با آب و هوای بد اطلاعات مکانی و زمانی مرتبط.
2. دلایل احتمالی وقوع یک چرخه آزمایش ناموفق، یا تخلیه سیکل آزمایشی که استاندارد D-2 را رد می کند باید بررسی و به دولت یا نماینده قانونی وی گزارش شود.
3. مستندات  تعمیر و نگهداری مطابق با برنامه پیشنهادی سازنده سیستم
4. مستندات تعمیر و نگهداری خارج از برنامه پیشنهادی سازنده سیستم
5. مستندسازی پارامترهای مهندسی که در سیستم خاص نصب شده، تحت پایش هستند.
6. مستندات عملکرد تجهیزات کنترلی و نظارت

معیار های موفقیت در آزمایشات روی کشتی

در ارزیابی عملکرد سیستم های نصب شده در کشتی، اطلاعات و نتایج زیر باید برای رضایت آیمو جمع آوری و ارائه شود:

1. طرح آزمایش (Test Plan) باید قبل از شروع تهیه و ارسال گردد.
2. مستندات اثبات متناسب بودن ظرفیت نامی تصفیه (TRC) سیستم نصب شده با سیستم آب توازن کشتی مورد نظر، ارائه شود.
3. حجم آب توازن آزمایش شده در چرخه تست، باید با عملیات معمول آب توازن کشتی متناسب و مطابقت داشته باشد.
4. سیستم باید بتواند در ظرفیت نامی تصفیه (TRC) ادعا شده، به درستی کار کند.
5. مستند سازی نتایج سه چرخه آزمایش معتبر متوالی که انطباق آب توازن تصفیه شده را با معیارهای مقرره D-2 نشان دهد، انجام بپذیرد.
6. نتایج آزمایشات معتبر در چرخه ها، نشان دهنده دریافت آب توازن با بیش از 10برابر حد مجاز میکروارگانیزم ها، مطابق با مقرره D-2-1 باشد.

ساختار نمونه برداری

نمونه برداری در مخزن کنترل:

1. 3 نمونه مشابه و همسان از آب دریافتی که در طول مدت آبگیری مخازن برداشته شود. (به عنوان مثال، ابتدا، وسط و پایان عملیات)
2. 3 نمونه مشابه و همسان از آب تخلیه که در طول مدت تخلیه مخازن برداشته شود. (به عنوان مثال، ابتدا، وسط و پایان عملیات)

نمونه برداری از آب توازن تصفیه شده:

1. 3 نمونه مشابه و همسان از آب تصفیه شده در حال تخلیه که در سه قسمت و در طول مدت این عملیات برداشته شود. (به عنوان مثال، سه نمونه ابتدا، سه نمونه وسط و سه نمونه انتهای عملیات)

اندازه نمونه

1. اندازه نمونه مناسب برای برای شمارش ریزموجودات بزرگتر یا مساوی 50 میکرومتر، حداقل یک متر مکعب است. اگر نمونه‌ها برای شمارش تغلیظ می‌شوند، باید از الکی با قطر مشبک بیشتر از 50 میکرومتر در ابعاد مورب، استفاده گردد.
2. برای شمارش ریزموجودات مساوی یا بزرگتر از 10 میکرون و کمتر از 50 میکرون، باید از نمونه های حداقل یک لیتری استفاده کرد. اگر نمونه‌ها برای شمارش تغلیظ می‌شوند، نمونه‌ها باید با استفاده از الک با قطر مشبک بیش از 10 میکرومتر در ابعاد مورب تغلیظ گردند.
3. برای ارزیابی وجود باکتری ها باید حداقل 500 میلی لیتر از آب دریافتی و تصفیه شده نمونه برداری شود. همچنین در صورت غیاب امکانات آزمایشگاهی روی کشتی، انجام آزمایش سم زایی (toxicogenic test) باید در آزمایشگاهی معتبر انجام پذیرد. با این حال، این کار ممکن است به کارگیری این تست را محدود کند.

گزارش نتایج آزمایش

پس از تکمیل آزمایشات فوق، گزارش نهایی آن تهیه و به دولت صاحب پرچم ارائه می گردد. گزارش نهایی باید حداقل شامل برنامه آزمایشات، روش های تجزیه و تحلیل و نتایج آنها باشد. نتایج آزمایش کارایی بیولوژیکی (biological efficacy testing) سیستم پس از تکمیل تست های زمینی و روی کشتی آن، می تواند به تأیید برسد.