الزامات مارپل برای مخازن پسماند روغن در شناورهای ساخته شده پس از دسامبر 1990

مقدمه

پسماند روغن (or Oil Residue Sludge)، به مواد زائد نفتی می گویند که در طول عملیات معمول کشتی ها تولید می شوند و شامل پسماند های ناشی از تصفیه سوخت و روغن روانساز مورد نیاز موتور اصلی و ژنراتورهای برق، روغن های مازاد باقیمانده از فیلتر ها، ضایعات روغن انباشته شده در سینی های چکه گیری (Trays) و دیگر موارد مانند روغن های هیدرولیک، هستند. بر این اساس، شناورها باید به مخزن روغن پسماندی با ظرفیت مناسب و بر اساس الزامات، مجهز باشند.

مطابق با مقرره 12 الحاقیه اول کنوانسیون مارپل، کشتی های با ظرفیت ناخالص 400 و بیشتر موظفند که به مخزن یا مخازنی با ظرفیت کافی برای نگهداری پسماند روغن، مجهز شوند. ظرفیت مخزن نیز با شاخصه هایی مانند نوع ماشین آلات و مدت سفر محاسبه می گردد. در قسمت انتهایی این مقاله، به این موضوع پرداخته خواهد شد.

تخلیه پسماند روغن می تواند مستقیماً از طریق لوله کشی تعبیه شده بر روی شناور و توسط اتصال تخلیه استاندارد (مطابق با الزامات مندرج در مقرره 13 همین الحاقیه) انجام شود. البته لازم به ذکر است که می توان از روشهای معادلی مانند سوزاندن توسط کوره زباله سوز (Incinerator) یا دیگ های بخار مناسب (Boiler) نیز استفاده نمود. در نهایت استفاده از روشهای معادل تأیید شده در ضمیمه های A یا B گواهینامه بین المللی جلوگیری از آلودگی نفتی توسط کشتی ها (IOPP) و در بند 3.2 آن درج می گردد.  

مخزن پسماند روغن اشاره شده در قسمت قبل باید به پمپی مستقل برای جابجایی پسماند نگهداری شده بر روی شناور، مجهز شود، به گونه ای که هیچگونه اتصالی بین سیستم تخلیه پسماند و سیستم تخلیه آب خن (بیلج) وجود نداشته باشد. تنها استثنایی که در این خصوص توسط کنوانسیون مورد پذیرش قرار گرفته است، حالتی است که یک سیستم لوله کشی مشترک منتهی به اتصال تخلیه استاندارد به کار گرفته شود، به صورتی که به وسیله یک شیر یک طرفه پیچی (Screw-down non-return) دو سیستم از هم مجزا شوند. علاوه بر این، مخزن پسماند نیز باید برای کنترل سطح آب ته نشین شده، به ساندینگ پایپ های خود بسته شونده نیز مجهز شود.

بر اساس مقرره 13، لوله کشی تعبیه شده برای تخلیه پسماند روغن، نباید به غیر از اتصال تخلیه استاندارد، هیچگونه اتصال مستقیم دیگری به خارج از کشتی یا دریا، داشته باشد.

الزامات کنوانسیون در خصوص مخازن پسماند روغن (Oil Residue Tank)

برای شناورهای ساخته شده (بر اساس تاریخ کیل گذاری یا مرحله ساخت معادل) در دسامبر 1990 یا بعد از آن، الزامات زیر توسط کنوانسیون مارپل، لازم الاجرا خواهد بود.

1. به منظور تسهیل عملیات تمیزکاری این مخازن، تعبیه دسترسی مناسب به فضای داخلی آنها ضروری است.
2. مخازنی که برای نگهداری پسماند مواد نفتی سنگین مانند مازوت به کار می روند، باید به سیستم گرمایشی مناسب برای تسهیل در پمپاژ و تخلیه، مجهز شوند.
3. هیچگونه اتصالی بین لوله کشی تخلیه مخزن پسماند و سیستم لوله کشی آب خن (بیلج) نباید وجود داشته باشد مگر در قسمت لوله کشی مشترکی که به اتصال تخلیه استاندارد منتهی می شود. با این حال به دلیل نیاز به تخلیه آب ته نشین شده در مخازن پسماند می توان یک شیر یک طرفه پیچی بین قسمت خروجی پمپ آب خن و پمپ روغن پسماند، نصب شود. ( شکل 1) علاوه بر این، مخزن پسماند نیز باید برای کنترل سطح آب ته نشین شده، به لوله های اندازه گیری سطح مایع (Sounding Pipe) از نوع خود بسته شونده مجهز شود.

شکل 1

1. مخزن پسماند روغن باید به پمپی مستقل برای تخلیه محتویات خود، مجهز شود. بدین منظور باید از پمپی استفاده کرد که دارای مشخصات مناسبی (نوع، ظرفیت و هد تخلیه) برای این کار باشد. اندازه و موقعیت مخزن و زمان پیش بینی شده تخلیه آن نیز با توجه به ویژگی های پسماند تعیین می گردد. اگر چه لوله کشی سیستم پسماند روغن باید به پمپ آن متصل باشد، با این وجود در خصوص مخازن ضایعات روغن (Waste Oil Tanks) که دارای سیستم تخلیه (Drain) مناسب (شیر خود بسته شونده) هستند، نباید این اتصال مستقیماً برقرار شود. در این حالت، می توان با اتصال این مخزن به مخازن پسماند روغن یا نگهداری آب خن (بیلج)، محتویات آن را جا به جا کرد.
2. با توجه به اینکه باقیمانده های روغن موجود در مخزن تخلیه هوای تنظیف (Scavenge Air) باید تنها با فشار داخلی آن به مخزن پسماند روغن انتقال یابد، در این حالت نیز هیچ اتصال مستقیمی بین مخزن تخلیه هوای تنظیف و پمپ پسماند مجاز نیست. در نهایت این مورد باید در بند 3.1 ضمیمه گواهینامه IOPP به عنوان یک مورد استثنائی ذکر می شود.
3. کلیه مخازن پسماند روغن که الزامات مندرج در بند 2 بالا را بدون توجه به ظرفیت آنها، برآورده می کنند، باید در فهرست ضمیمه گواهینامه IOPP به دقت درج شوند. اما مخزن یا مخازن متعلق به سیستم آب خن (بیلج) که به سیستم جداکننده آب و روغن (Oil Water Separator) متصل شده باشد، نباید در این قسمت وارد شوند.
4. نام و ظرفیت مخازنی که در گواهینامه IOPP بدانها اشاره می شود باید بر اساس نامگذاری مندرج در دفترچه تعادل (Stability Booklet) تأیید شده یا دیگر مدارک فنی مانند جداول ساندینگ، ظرفیت مخازن و نقشه های لوله کشی موتورخانه، درج شوند. علاوه بر این، شماره فریم و موقعیت جانبی هر مخزن نیز باید در گواهینامه اشاره شود.

الزامات مربوط به جدا سازی سیستم پسماند روغن و آب خن (بیلج)

شکل های زیر نحوه جداسازی قابل قبول بین سیستم های پسماند روغن و آب خن (بیلج) را به دقت نشان می دهد.

شکل 2 – جداسازی قابل قبول

شکل 3 – جداسازی غیر قابل قبول

ظرفیت مخزن پسماند روغن

کشتی هایی که آب توازن در مخازن سوخت خود حمل نمی کنند

1) برای این نوع کشتی ها، حداقل ظرفیت مخزن پسماند روغن را می توان از طریق رابطه زیر به دست آورد:

V₁ = K₁ x C x D (m³)

K₁:

1. 0.015 … For ships where heavy fuel oil is purified for main engine use. But, for a ship the keel of which was laid before 31 December 1990, K₁: 0.01
2. 0.005 … For ships using diesel oil or heavy fuel oil which does not require purification before use.

C: Daily fuel oil consumption (m3)

D: Maximum period of voyage between ports where sludge can be discharged ashore (days). In the absence of precise data, a figure of 30 days shall be used.

2) هنگامی که چنین کشتی‌هایی به دستگاه‌هایی مانند هموژنایزر، زباله سوز یا سایر وسایل شناخته شده برای کنترل پسماند روغن در کشتی مجهز می‌شوند، حداقل ظرفیت مخزن پسماند روغن، به جای موارد فوق، باید مطابق با بیشینه مقدار محاسبه شده زیر، باشد:

1. 50 percent of the volume calculated according to para. 1), 0.5 ․V₁ or
2. 1 m³ for ships of 400 GT and above but less than 4,000 GT or 2 m³ for ships of 4,000 GT and above;

اما در کشتی هایی که تاریخ کیل گذاری شان قبل از 31 دسامبر 1990 بوده است، حداکثر ظرفیت بند 2 محاسبه می شود.

همچنین، الزامات تخفیف داده شده فوق تنها برای کشتی هایی که قرارداد ساخت شان یا در صورت عدم وجود قرارداد ساخت، تاریخ کیل گذاری شان قبل از 10 ژوئیه 2010 باشد و مجهز به هموژنایزر، زباله سوز یا سایر وسایل شناخته شده برای کنترل پسماند روغن باشند، به کار می رود.

کشتی هایی که آب توازن را در مخازن سوخت حمل می کنند

در کشتی هایی که آب توازن را در مخازن سوخت خود حمل می کنند، حداقل ظرفیت مخزن روغن پسماند، باید با فرمول زیر محاسبه شود:

V₂= V₁+ K₂B (m³)

Where,

V₁= sludge tank capacity specified in the above (a) or (b),

K₂= 0.01 … for heavy fuel bunker tanks, or 0.005 … diesel oil bunker tanks,

B = capacity of ballast water tanks which can also be used to carry fuel oil (ton)