شرایط عملیاتی کشتی‌های دارای فضای ماشین آلات بدون مراقب (UMA or UMS)

کشتی های دارای فضای ماشین آلات بدون مراقب (UMA or UMS) چه شرایطی دارند؟

فضای ماشین آلات بدون مراقب یا UMA که در برخی منابع با UMS نیز شناخته می شود، به قابلیتی گفته می شود که با وجود آن، توانایی عملکرد خودکار برخی ماشین آلات و تجهیزات مرتبط، بدون نظارت مداوم خدمه کشتی ها در یک بازه ی زمانی از پیش تعیین شده، حفظ شود.

ماشین آلات و تجهیزاتی که در این دسته قرار می گیرند عبارتند از:

1. پیشرانه اصلی شناور (پیشرانه های الکتریکی از این قاعده مستثنی هستند)
2. پروانه های گام متغیر (CPP)
3. مجموعه سیستم های تولید بخار
4. مجموعه ژنراتور های برق شناور ( ژنراتور های برق مورد نیاز پیشران های الکتریکی نیز مد نظر می باشند)
5. سیستم های سوخترسانی
6. سیستم آب خن (بیلج) موتورخانه
7. تمامی ماشین آلات فرعی مرتبط با موارد بالا

یکی از مهمترین مباحث در موتورخانه های بدون مراقب، دقت در طراحی و پیکربندی آن می باشد تا بتوان به سطح ایمنی مشابه آنچه در زمان حضور خدمه در موتورخانه وجود دارد، دست یافت. باید تضمین شود که عملکرد ماشین‌آلات و تجهیزات مرتبط در فضای موتورخانه در تمام شرایط، از جمله در زمان مانور و دریانوردی کشتی، بدون نیاز به مراقب باشد.  بر این اساس، ترتیبات مربوطه باید به گونه ای در نظر گرفته شوند تا بتوان بدون وقفه و تا 24 ساعت از عملکرد صحیح ماشین آلات و تجهیزات مرتبط در فضای موتورخانه اطمینان حاصل نمود.

الزامات عمومی

جلوگیری از آبگرفتی

الزامات فضای بدون مراقب در ارتباط با جلوگیری از آبگرفتی موتورخانه را می توان در دو بند زیر خلاصه کرد:

1. سیستم هشدار دهنده سطح آب خن (بیلج) باید در حداقل دو نقطه از فضای ماشین آلات و در چاهک های خن (bilge wells) مناسب، تعبیه شود.
2. در شرایطی که کشتی با بار کامل باشد و لوله های ورودی یا خروجی آب واقع در زیر خط آبخور بار کامل (Full load WL) دچار نشتی شوند، باید تجهیزات مناسبی برای بستن از راه دور شیر های نصب شده، وجود داشته باشد. منظور از این تجهیزات، شیرهای اصلی آب دریا و شیر های تخلیه به بیرون کشتی (Overboard valves) در زیر خط آبخور، می باشد. در غیر اینصورت و به صورت معادل، می توان از سیستم مکش آب خن (Bilge injection system) با طراحی متناسب استفاده کرد تا بتوان در زمان مناسب تمام آب نشتی را تخلیه نمود.

ایمنی در برابر آتش

در کشتی های UMA، باید مجموعه اقدامات احتیاطی خاصی برای ایمنی آتش سوزی اتخاذ شود. تمرکز اصلی این اقدامات بر روی سیستم های سوخترسانی و روغن های روانساز کشتی هاست. در بند های زیر به فهرستی از این اقدامات اشاره می شود:

1. در صورت لزوم، سیستم های لوله کشی سوخت و روغن باید به حفاظ های مناسب مجهز گردند تا خطراتی مانند پاشش سوخت، تماس با سطوح داغ یا مکش هوا به حداقل برسد.
2. اگر مخازن سوخت به صورت خودکار یا از راه دور پر می شوند، مکانیزم هایی برای جلوگیری از سرریز آنها باید وجود داشته باشد.
3. تجهیزاتی که با سوخت یا مایعات قابل اشتعال کار می کنند مانند تصفیه کننده های سوخت و روغن (Purifiers) باید به صورت ایده آل به همراه مبدل های حرارتی شان (Heater) در فضایی مجزا و اختصاصی نصب شوند. بدین منظور باید تمهیداتی برای جلوگیری از سر ریز شدن سوخت و روغن نیز در نظر گرفته شود.
4. اگر مخازن سوخت موجود در موتورخانه شامل مخازن ته نشینی (ُSettling) و سرویس، به سیستم گرم کننده مجهز شوند و احتمال بالارفتن دما در آنها به بیشتر از نقطه اشتعال (Flash Point) سوخت مورد نظر وجود داشته باشد، نصب دستگاه هشدار دهنده دمای بالا نیز اجباری است.

یکی از پمپ های اصلی آتش نشانی باید بتواند از پل فرماندهی یا ایستگاه کنترل آتش کشتی، روشن شود و از این طریق، آب مورد نیاز اطفای حریق فوراً و با فشار مناسب فراهم گردد.

الزامات عملیاتی

پل فرماندهی

سیستم های کنترلی در پل فرماندهی (Navigation Bridge) و ایستگاه نظارت و کنترل متمرکز باید شامل اجزای زیر باشد:

1. مکانیزم های دور زدن (Bypass) که اجازه می دهد تا دستگاه های تحت کنترل یا سایر تجهیزات ضروری طبق الزامات و آنچه در بند 2 بدان اشاره می شود، به طور موقت نادیده گرفته شوند. در صورت استفاده از این قابلیت، باید نشانگری برای فعال شده مکانیزم دور زدن (بای پس) بر روی سیستم، گنجانده شود.
2. سیستم های کنترلی پل فرماندهی باید به تجهیزات کنترلی برنامه ریزی کننده موتور اصلی یا معادل آن مجهز شوند تا از تنش های مکانیکی و حرارتی بیش از حد به سیستم رانش اصلی شناور، جلوگیری گردد. علاوه بر این، قابلیت تنظیمات ساده سرعت موتور اصلی (مانند افزایش یا کاهش آن) نیز الزامی است مگر آنکه موسسه رده بندی شناور، با توجه به نوع موتور و عوامل مرتبط، به گونه ای دیگر اجازه دهد. در چنین حالتی، کشتی ممکن است از داشتن سیستم های کنترلی برنامه ریزی کننده یا تجهیزات معادل آن، معاف شود.

دستگاه های هشدار دهنده به شرح زیر باید در پل فرماندهی نصب شوند. بر اساس قوانین موسسات رده بندی، هشدار های دیداری باید در مکانی کاملاً نزدیک و در دسترس محل کنترل موتور اصلی شناور قرار بگیرند.

1. سیستم های هشدار دهنده موتورهای اصلی، پروانه های با گام متغیر، ژنراتور های تولید برق و ماشین آلات کمکی ضروری مرتبط با سیستم رانش اصلی شناور. در این خصوص هشدارهای دیداری (Visual Alarms) ممکن است به صورت گروهی و یکجا نمایش داده شود، با این حال، هشدارهای دیداری مرتبط با توقف خودکار موتور اصلی یا کاهش سرعت یا بار آن باید به صورت جداگانه نمایش داده شوند.
2. سیستم هشداردهنده آب خن (بیلج) فضای ماشین آلات
3. سیستم هشداردهنده برای فشار بیش از حد به موتور اصلی بابت دور موتور بالا در محدوده سرعت بحرانی

شکل، اندازه و طرح ایستگاه نظارت و کنترل متمرکزی که در پل فرماندهی نصب می شود، باید با مشخصات زیر مطابقت داشته باشد.

1. ایستگاه نظارت و محل کنترل موتور اصلی باید همواره در یک عرشه قرار بگیرد و هیچگونه دیوار جداکننده ای (اعم از دیوار های فولادی، چوبی، شیشه ای و غیره) به جز مواردی که با تأیید موسسه رده بندی اجتناب ناپذیر است، وجود نداشته باشد.
2. در ایستگاه نظارت و کنترل متمرکز پل فرماندهی، هرگونه هشدار شنیداری و دستور صوتی صادر شده از هر موقعیتی باید به طور واضح و مستقیم در هر موقعیت دیگری در آن، قابل شنیدن باشد.

کمپرسور هوا

کمپرسور های هوای راه اندازی موتور اصلی (Main Air Starting Air Compressors) باید بتوانند به صورت خودکار روشن شده و فشار هوای مورد نیاز از پیش تعریف شده را در مخازن هوای موجود، ایجاد و حفظ نمایند. به همین ترتیب، کمپرسور های هوای مورد استفاده برای مخازن هوای کنترل نیز باید با داشتن قابلیت عملکرد خودکار، فشار هوای مخازن مورد نظر را در محدوده قابل قبول نگه دارند. 

سیستم های ارتباطی

برای تسهیل ارتباط صوتی بین ایستگاه متمرکز کنترل و نظارت پل فرماندهی و برخی موقعیت ها مانند ایستگاه کنترل محلی موتور اصلی (یا کنترل اضطراری)، سیستمی نصب می شود که قادر است حتی در صورت قطع منبع تغذیه اصلی، ارتباط صوتی را حفظ کند. این سیستم ارتباطی باید بتواند موقعیت هایی مانند پل فرماندهی، ایستگاه کنترل متمرکز، ایستگاه کنترل اضطراری (محلی) در کنار موتور اصلی و اتاق های مهندسان را به هم متصل سازد.

سیستم های هشدار

سیستم های هشدار فضای ماشین آلات بدون مراقب، باید الزامات زیر را رعایت کنند.

1. این سیستم ها باید مجهز به قابلیتی باشند که در صورت قطع منبع اصلی برق، به صورت خودکار به منبع مستقل و آماده بکار بعدی برق، متصل گردند.
2. خرابی منبع تغذیه برق عادی و یا منبع تغذیه مستقل آماده بکار باید با هشدار های مستقل از هم، نمایش داده شود.
3. سیستم های هشدار نصب شده در اتاق های مهندسان باید با الزامات و شرایط زیر نیز مطابقت داشته باشند:
   1. باید در اماکن عمومی حضور مهندسان نیز نصب شود.
   2. نصب در اتاق های خصوصی مهندسان نیز انجام بپذیرد به گونه ای که بتوان به وسیله یک کلید، اتاق مورد نظر را برای دریافت هشدار های احتمالی انتخاب نمود. در این خصوص همواره حداقل یک اتاق باید به سیستم متصل باشد.
   3. سیستم های هشدار باید به صورت غیر عادی عمل کنند و از موارد عادی متمایز باشند.
4. سیستم هشدار شنیداری که مربوط به وجود عیب در ماشین آلات و تجهیزات است، باید در فضاهایی که موتور های اصلی، بویلرها، ژنراتور ها و دیگر ماشین آلات فرعی قرار دارند، نیز نصب شوند.
5. اگر یک هشدار شنیداری در ایستگاه کنترل متمرکز پل فرماندهی در مدت زمان محدود تعیین شده مورد توجه قرار نگرفت، سیستم باید به صورت خودکار بتواند هشدار را به مهندسان ارسال کند.
6. در کشتی های دارای ایستگاه نظارت و کنترل متمرکز، بی صدا کردن سیستم هشدار بند 5 در اتاق های مهندسان نباید منجر به بی صدا شدن سیستم در پل فرماندهی شود.
7. در کشتی های با فضای ماشین آلات بدون مراقب، سیستم هایی که خطاهای ایستگاه نظارت، کنترل اصلی در پل فرماندهی، اتاق کنترل موتورخانه، محل کنترل اضطراری را نمایش می دهند باید به گونه ای طراحی شوند که فرد مسئول در پل فرماندهی از شرایط خطای ایجاد شده به صورت زیر مطلع شود:
   1. خطایی فعال شده است
   2. خطا در حال رسیدگی است
   3. خطا رفع شده است

نکته مهم: پمپ های آماده به کار باید به طور خودکار پس از فعال شدن هشدار های مربوطه، همانطور که در قوانین موسسات رده بندی تصریح شده است، راه اندازی گردند. به عنوان مثال، در صورت هشدار فشار کم در سیستم روغن موتور اصلی، پمپ روغن آماده به کار پیش بینی شده نیز باید به صورت خودکار وارد مدار شود.