ترتیبات یدک کشی اضطراری
مقدمه
ترتیبات یدک کشی اضطراری (Emergency Towing Arrangement) باید به گونه ای طراحی شود که عملیات نجات و یدک کشی تانکرها منجر به کاهش خطر آلودگی زیست محیطی آنها در شرایط اضطراری گردد. این تجهیزات و جانمایی آنها باید در تمامی شرایط به گونه ای در نظر گرفته شوند که در غیاب خدمه اصلی کشتی مورد نظر، اتصال به کشتی یدک کننده آسان باشد.
دامنه کاربرد
بر اساس مقرره 3-4-1 فصل II-1 سولاس، ترتیبات یدک کشی اضطراری باید در بخش های جلویی و عقبی همه تانکر ها با وزن مرده (Deadweight) 20000 تن و بیشتر، تعبیه شود.
- در تانکر هایی که در یا بعد از 1 جولای 2002 ساخته شده اند:
- این تجهیزات باید به گونه ای نصب و جانمایی گردد که در غیاب خدمه اصلی کشتی یدک شونده به سرعت و آسانی آماده به کار شود و حداقل یکی از ترتیبات یدک کشی اضطراری باید همواره و کاملا آماده ی استقرار سریع باشد.
- ترتیبات یدک کشی اضطراری در هر دو انتهای شناور باید با در نظر گرفتن اندازه و وزن مرده آن و نیروهای مورد انتظار در شرایط بد آب و هوایی، از استحکام کافی برخوردار باشند. بر این اساس، طراحی، ساخت و تست های نمونه اولیه ترتیبات یدک کشی اضطراری بر اساس دستورالعمل تدوین شده توسط آیمو بوده و به تایید دولت صاحب پرچم و یا نماینده قانونی وی می رسد.
- در تانکر هایی که قبل از 1 جولای 2002 ساخته شده باشند:
- طراحی و ساخت سازه های یدک کشی اضطراری بر اساس دستورالعمل های تدوین شده توسط آیمو به تصویب دولت صاحب پرچم و یا نماینده قانونی وی خواهد رسید.
اقدامات لازم برای ترتیبات نصب شده قبل از 1 ژانویه 1996
ترتیبات یدک کشی موجود در قسمت جلوی کشتی ها که قبل از 1 ژانویه 1996 نصب شده باشند، ممکن است با شرایط قبلی حفظ شود مشروط به آنکه در یک سند تأییدیه، انطباق این ترتیبات با قطعنامه A. 535 (13) مجمع اصلی آیمو، صحه گزاری گردد.
تجهیزات یدک کشی
جدول زیر نمای کلی از تجهیزات یدک کشی و الزامات آن را نشان می دهد:
| Components | Forward of Ship | Aft of Ship | Strength Requirements |
| Pick-up gear | Optional | Yes | --- |
| Towing Pennant | Optional | Yes | Yes |
| Chafing gear | Yes | Depending on design | Yes |
| Fairlead | Yes | Yes | Yes |
| Strongpoint | Yes | Yes | Yes |
| Rolling Pedestal | Yes | Yes | --- |
استحکام تجهیزات یدک کشی
تمام تجهیزات یدک کشی ذکر شده در جدول قبل، باید با الزامات استحکامی مندرج در بندهای زیر، مطابقت کامل داشته باشند:
- برای تانکرهای با وزن مرده 20000 و بالاتر اما کمتر از 50000: استحکام حداقل 1000 کیلو نیوتن (آزمون بارگزاری: 2000 کیلو نیوتن)
- برای تانکرهای با وزن مرده 50000 و بیشتر: استحکام حداقل 2000 کیلو نیوتن (آزمون بارگزاری: 4000 کیلونیوتن)
استحکام باید برای تمام زوایای مربوط به خطوط یدک کشی کافی باشد، یعنی تا 90 درجه از خط مرکزی کشتی به سمت چپ و راست و 30 درجه عمودی به سمت پایین. سایر تجهیزات باید دارای استحکام کافی برای تحمل باری باشند که ممکن است در طول عملیات یدک کشی، تحت آن قرار گیرند.
پننت یا سر بکسل و اتصالات آن (Towing Pennant & Connection)
پننت ها یا سر بکسل ها برای جلوگیری از سایش بیش از حد خطوط اصلی یدک کشی یا استرتچر (Stretcher) اصلی و ایجاد سهولت جابجایی برای خدمه تانکر استفاده می شوند. این تجهیزات دارای یک اتصال چشمی بزرگ و نرم در هر انتهای آزاد آن بوده که کار را برای خدمه نفتکش آسان تر می کند و عملیات اتصال و قطع اتصال ایمن تری را فراهم می کند. از آنجایی که خطوط اصلی یدک کشی از یک هدایت کننده (Fairlead) عبور می کند، بیشتر از سایر تجهیزات تحت تأثیر سایش و آسیب مکانیکی قرار دارد. پننت ها یا سربکسل ها به راحتی تعویض می شوند. بنابراین باید طرحی برای جایگزینی سریع آنها وجود داشته باشد.
به طور کلی برای خطوط اصلی یدک کشی از نوع کابل سیمی از انواع پننت سیمی و برای انواع الیاف مصنوعی از جنس مشابه الیاف مصنوعی، استفاده می شود. این امر از کاهش استحکام به دلیل پیچش خطوط ید ک کشی، جلوگیری می کند.
قلاب در سر بکسل یا پننت باید دارای چشمی انتهایی استاندارد و محکم بوده و امکان اتصال به یک قلاب کمانی (Hook) استاندارد را فراهم کند.
- طول پننت: بر اساس مقررات، طول این تجهیز باید حداقل دو برابر ارتفاع آزاد اندازه گیری شده در حالت بیشترین میزان ارتفاع آزاد (Freeboard) مجاز در حالت بالاست کشتی، به اضافه 50 متر باشد و این مقدار از محل هدایت کننده (Fairlead) مورد استفاده، محاسبه می گردد.
نقطه اتصال
اتصال انتهایی بر روی شناور می تواند یک نگهدارنده، براکت یا اتصالات سازه ای مشابه به شرط استحکام معادل مورد نیاز، باشد. این نقطه اتصال را می توان طوری طراحی کرد که با هدایت کننده (fairlead) یکپارچه باشد. در جایی که از دوار لنگر (Windlass) به عنوان نقطه اتصال خط یدک کشی (Towline) استفاده می شود، این تجهیز باید به گونه ای ساخته شود که ضعیف ترین قسمت آن، در زمان کرنش های ناخواسته ناشی از عملیات یدک کشی، هشدار دهد. همچنین جانمایی به گونه ای باشد که نیاز به قرارگیری خطوط پیچیده برای یدک کشی به حداقل رسیده و از یک قلاب (Hook) اختصاصی برای خط یدک کشی اضطراری استفاده شود.
قطعات محافظ در برابر سایش خطوط یدک کشی (Chafing Gear) و هدایت کننده ها (Fairlead)
انواع مختلفی از قطعات برای جلوگیری از سایش و آسیب به خطوط یدک کشی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. هدایت کننده ها و خطوط یدک کشی می توانند دارای قطعات محافظی مانند پوشش های لاستیکی باشند که بر روی آنها قرار داده می شوند. همچنین زنجیر ها به دلیل مقاومت بالاتر در مقابل سایش، نیز می توانند در خطوط یدک کشی به صورت یکپارچه استفاده شوند. موارد بیشتر در پاراگراف های بعدی در این خصوص بیان خواهد شد.
الزامات مربوط به هدایت کننده ها (Fairleads) شامل موارد زیر می باشد:
- اندازه: هدایت کننده باید دارای دهانه ای به اندازه کافی بزرگ باشد تا بزرگترین قسمت قطعات محافظ در برابر سایش (Chafing gear)، پننت ها و خطوط یدک کشی به راحتی از آن عبور کند.
- شکل هندسی: هدایت کننده باید به گونه ای طراحی و ساخته شوند که در حین عملیات بتواند خط اصلی یدک کشی را در زوایای 90 درجه افقی به سمت چپ و راست و 30 درجه عمودی به سمت پایین، بدون هیچ مشکلی هدایت نماید. (سطح تماس پننت یدک کشی با هدایت کننده به قطر آن نباید کمتر از 1 به 7 باشد.)
- موقعیت عمودی: هدایت کننده باید تا حد امکان نزدیک به عرشه و در هر صورت در موقعیتی قرار بگیرد که زنجیر مقاوم در برابر سایش (در واقع خط تشکیل شده بین نقطه اتصال و محل عبور پننت یدک کشی از هدایت کننده) به صورت تقریبی موازی با عرشه شناور، باشد.
زنجیر مقاوم در برابر سایش (Chafing Chain): راه حل های مختلفی در طراحی قطعات محافظ می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. اگر قرار است از زنجیر استفاده شود، باید ویژگی های زیر در آن رعایت شوند:
- نوع: این زنجیر باید از نوع دارای میله صلب میانی (Stud link chain) باشد.
- طول: زنجیر مقاوم در برابر سایش باید به اندازه کافی بلند باشد تا اطمینان حاصل شود که پننت در حین عملیات یدک کشی اضطراری کاملا بیرون از هدایت کننده باقی می ماند. زنجیری که از نقطه اتصال تا حداقل 3 متر بعد از هدایت کننده امتداد می یابد، این معیار را برآورده می کند.
- محدودیت های اتصال: یک سر این زنجیر باید به نقطه اتصال به صورت مناسب وصل شود. در انتهای دیگر یک پیوند باز گلابی شکل استاندارد (Pear-shaped open link) نصب می شود که امکان اتصال به یک شکل (Shackle) استاندارد را فراهم می کند.
- محل نگهداری: این تجهیز باید در مکانی نگهداری شود که بتوان به سرعت به نقطه اتصال، وصل شود.
آماده به کار بودن ترتیبات یدک کشی اضطراری
برای تسهیل تأیید چنین تجهیزاتی و اطمینان از استقرار سریع، ترتیبات یدک کشی اضطراری باید با معیارهای زیر مطابقت داشته باشد:
- جانمایی تجهیزات یدک کشی اضطراری در قسمت عقب شناور باید از قبل نصب شده باشد و بتواند به صورت کنترل شده در شرایط حضور در بندر در کمتر از 15 دقیقه آماده به کار شود.
- تسهیلات حمل و استقرار پننت یدک کشی عقب شناور، باید به گونه ای طراحی شود که یک نفر بتواند به تنهایی و بدون استفاده از تجهیزات برقی یا هیدرولیکی و با احتساب شرایط جوی نامطلوب احتمالی، این کار را انجام دهد. این تجهیزات و تسهیلات باید در برابر شرایط بد آب و هوایی نیز محافظت شوند.
- جانمایی تجهیزات اضطراری یدک کشی در قسمت جلویی شناور، باید به گونه ای باشد که بتوان در شرایط حضور در بندر در کمتر از یک ساعت، آن را آماده به کار نمود.
- جانمایی تجهیزات اضطراری یدک کشی در قسمت جلویی شناور باید به گونه ای باشد که حداقل دارای وسیله ای برای اتصال پننت یدک کشی به زنجیر مقاوم در برابر سایش باشد.
- جانمایی تجهیزات اضطراری یدک کشی قسمت جلویی شناور که الزامات جانمایی این تجهیزات در قسمت عقبی شناور را برآورده می کند، می تواند به طریق مشابه به تأیید برسد.
- تمامی تجهیزات یدک کشی اضطراری باید به شیوه مناسب علامت گزاری گردند به گونه ای که استفاده ایمن و مناسب از آنها حتی در شرایط تاریکی و دید کم، امکان پذیر باشد.
تمامی تجهیزات یدک کشی اضطراری باید توسط خدمه شناور به شیوه مناسب و در بازه های زمانی مرتب، نگهداری شده و آماده به کار باشند.
