---

کتابچه ثبت مواد نفتی (Oil Record Book) که در کشتی ها وجود دارد از دو کتابچه مجزا به نام های بخش I و II تشکیل شده است که هر کدام برای عملیات خاصی استفاده می شود.

تهیه و نگهداری کتابچه ثبت مواد نفتی بخش اول (ORB - Part I) برای تمام کشتی های با ظرفیت ناخالص 400 و بیشتر اجباری است. به همین صورت تانکر های با ظرفیت ناخالص 150 و بیشتر نیز باید علاوه بر آن، کتابچه ثبت روغن بخش دوم (ORB - Part II) را نیز تهیه و نگهداری کنند. 

هدف از وضع این مقرره این است که افراد مسئول مانند افسران کنترل بندری و یا نمایندگان قانونی دولت صاحب پرچم شناور، بتوانند بر روی تخلیه غیر قانونی مواد نفتی به دریا، نظارت داشته باشند. بر این مبنا، تمام افسران و خدمه روی شناورها، باید از اهمیت وجود و داده های ثبت شده در این کتابچه ها، آگاه باشند.  

فهرست زیر به خلاصه ای از آنچه که باید در این کتابچه ها ثبت شود، می پردازد. بر این اساس، قسمت اول به مندرجات «کتابچه ثبت مواد نفتی - بخش اول» و در قسمت دوم به «کتابچه ثبت مواد نفتی - بخش دوم» مرتبط با عملیات تانکر ها، اشاره می گردد:

1. عملیات مرتبط با فضای ماشین آلات (کتابچه ثبت مواد نفتی - بخش اول)
   1. ورود آب توازن به مخازن سوخت و یا تمیز کاری آنها
   2. تخلیه آب توازن آلوده به مواد نفتی یا آب استفاده شده در شست و شوی مخازن مواد نفتی
   3. تخلیه پسماند مواد نفتی (Sludge)
   4. تخلیه و یا تحویل آب خن (بیلج) که در فضای ماشین آلات نگهداری می شده اند.

1. عملیات بارگیری یا دریافت آب توازن شناورهای تانکر ( کتابچه ثبت مواد نفتی - بخش دوم)
   1. بارگیری محموله های نفتی
   2. جابه جایی های مواد نفتی داخلی مخزن به مخزن هر تانکر در طول سفر
   3. تخلیه محموله های نفتی
   4. دریافت آب توازن در مخازن حمل مواد نفتی و مخازن آب توازن اختصاصی (Dedicated Ballast Tanks)
   5. تمیز کردن مخازن حمل مواد نفتی از جمله عملیات شست و شوی آنها (COW)
   6. تخلیه آب توازن از مخازن به غیر از مخازن مجزای آب توازن (Segregated Ballast Tanks)
   7. تخلیه آب از مخازن آب آلوده به مواد نفتی(Slop Tanks)
   8. بستن تمام شیر های عملیاتی یا تجهیزات مشابه پس از تخلیه مخازن آب آلوده به مواد نفتی (Slop Tanks)
   9. بستن تمام شیر های جداسازی مخازن آب توازن تمیز اختصاصی (Dedicated Clean B.T.) متصل به خطوط انتقال (Cargo lines) و تخلیه کامل (Stripping) محموله های نفتی وهمچنین بستن شیر های جداسازی آنها از لوله کشی متصل به مخازن آب آلوده به مواد نفتی (Slop Tanks) پس از عملیات تخلیه آنها.
   10. تخلیه پسماند های نفتی (Sludge)

پس از تکمیل هر عملیات، افسر یا افسران مسئول باید موارد مشروح فوق را به دقت در کتابچه، ثبت نموده و سپس با تکمیل هر صفحه، در محل مشخص شده توسط فرمانده شناور امضا گردد. این کتابچه ها و سوابق باید به مدت سه سال پس از آخرین مندرجات هر کدام از آنها، بر روی شناور نگهداری و در صورت درخواست افراد واجدالشرایط، ارائه شوند.

به همین صورت هرگونه تخلیه تصادفی یا استثنائی مواد نفتی یا مایعات آغشته به آن، نیز باید در این کتابچه ها ثبت شود.

مورد مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، ثبت کامل و بدون تأخیر هرگونه خرابی تجهیزات صافی مواد نفتی (OWS) و یا ODME هاست. تمامی نوشته های موجود در این کتابچه باید حداقل به یکی از زبان های انگلیسی، فرانسوی و یا اسپانیایی نیز درج شده باشد.

مندرجات کتابچه باید به وسیله قلم مناسب و دائمی (پاک نشدنی) انجام شود. در صورتی که به هر دلیلی اشتباهی در نوشتن رخ دهد، نوشته های مذکور به گونه ای خط زده شود که عبارات اشتباه برای بررسی های بعدی احتمالی، خوانا باقی بماند. نکته مهم دیگر در تکمیل این کتابچه این است که خالی گذاشتن خطوط کامل مابین نوشته ها، مجاز نیست. (دلیل این نکته احتمالاً امکان ایجاد سوءظن برای ورودی نادرست اطلاعات به منظور اصلاح آنها، توسط افراد مسئول در بررسی های بعدی خواهد بود.)

مندرجات کتابچه، باید با اطلاعات موجود در گواهینامه بین المللی جلوگیری از آلودگی نفتی کشتی ها (IOPP) مطابقت داشته باشد. به عنوان مثال، نام و مشخصات مخازن، ظرفیت و نرخ تخلیه آب جداسازی شده به وسیله OWS با مندرجات ضمیمه گواهینامه مذکور، یکی باشد.

همچنین باید اطمینان حاصل شود که تاریخ صحیح، کد عملیات، شماره خاص هر عملیات و سابقه آن به دقت وارد شده باشد و امضای نفرات مسئول به درستی انجام شود.

توضیح مختصر اینکه، کد عملیات مناسب برای شناسائی نوع مایعات منتقل شده، به کار می رود. شماره خاص هر عملیات نیز باید به دقت انتخاب و درج گردد، زیرا تجربه نشان داده است که امکان اختصاص اشتباه این شماره ها توسط افراد مختلف، زیاد است. همچنین باید دقت شود که ثبت اطلاعات کاملاً دقیق و مطابق با عملیات انجام شده باشد. اطلاعات لازم مانند مقدار، زمان شروع و پایان، موقعیت و غیره نیز باید در صورت نیاز، درج شود. 

کتابچه های ثبت مواد نفتی ممکن است به صورت الکترونیکی نیز استفاده شوند. در این صورت باید بر اساس قطعنامه های آیمو و دستورالعمل های موجود توسط دولت صاحب پرچم هر شناور، تأیید شده باشد. (Res.MEPC.314 (74) and the Guidelines (Res.MEPC.312 (74)) )

خلاصه ای از موارد مهم برای فرماندهان و سرمهندسان شناورها

1. ORB باید به درستی ثبت و امضا شود (پس از هر ورودی تکمیل شده، مندرجات هم توسط مهندس مسئول وظیفه (Duty Engineer) و هم سرمهندس امضا می شود)
2. هر صفحه تکمیل شده باید توسط فرمانده شناور امضا شود.
3. بخش اول ORB باید در صورت درخواست به افسران کنترل ایمنی بنادر یا هر شخص مسئول دیگر در حضور مهندس ارشد نشان داده شود و تمام سوالات مربوط به مندرجات باید مستقیماً توسط وی، پاسخ داده شود.
4. بخش اول ORB در اختیار شخص سرمهندس کشتی قرار دارد و وظیفه حفظ و نگهداری آن بر عهده وی خواهد بود.
5. علاوه بر این کتابچه، گواهینامه ها و دستورالعمل های تجهیزات زیر نیز باید به راحتی در دسترس سرمهندس کشتی باشد:
   1. a 15 ppm bilge separator
   2. Oil content monitor
   3. Automatic stopping device
   4. Waste Oil incinerator
   5. Aux boiler in case if used for waster oil incineration
   6. ODMCS
   7. The IOPP certificate and supplement must be readily available with chief engineer for cross verification with the ORB by the PSC inspector.
   8. The receipts obtained after discharging waste oil or dirty water to shore facilities must be kept in the safe custody of the chief engineer, attached to ORB.
   9. Shore facility discharging receipt
   10. Main engine air cooler condensation can be large quantity especially in tropical climates. (Please ensure that this water is disposed through 15ppm equipment unless there is dedicated clean water tank for collecting this clean water.)
   11. A copy of schematic pipeline diagram for bilge and sludge system should be displayed near OWS and one additional copy should be available with the chief engineer for reference. The same is applicable for ODMCS which should be available with chief officer.
   12. At least one spare new copy of ORB must be available onboard.

   در پایان، خوانندگان مرین تاپیکس می توانند از اینجا راهنمای کاملی در مورد تمامی مندرجات این کتابچه ها مطالعه نمایند.

---